HANDE ATILGAN Ankara – Hakim Aykut Resuloğlu, 2018 yılında Van-İstanbul uçuşu sırasında havaalanında üst araması ile karşılaştı. Resuloğlu’nun bunun üzerine başlattığı dava sürecinde Danıştay, havaalanlarına girişlerde x-ray cihazının alarm vermesi durumunda hakimlerin elle aranmasını hukuka aykırı buldu. Kararla, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün bu işlemi düzenleyen “hâkim ve savcıların taranması” konulu genel yazısı hâkimler yönünden iptal edilmiş oldu.
Karar, güvenlik ve uluslararası prosedürler konusunda ise kafa karıştırdı. Bakanlığın da kararın uluslararası standartlarla uyumlu olmadığı yönünde bir itirazla davayı Danıştay İdari Dava Dairelerine taşımak üzere olduğu ifade edildi. Bakanlık, hakim ve savcıların ihtiyaç halinde üst aramasına itiraz etmesi durumunda uçağa alınmamaları gerektiğini savunuyor.
Bakan’ın açıklaması
Geçen hafta konuyla ilgili açıklama yapan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da süreçle ilgili olarak “Altına imza attığımız uluslararası sözleşmeler var, havacılık alanında, sivil havacılık alanında… Dolayısıyla bu sözleşmeleri de göz ardı etmemek lazım. Danıştay İdari Dava Dairelerinin önüne gelecektir ve oradan hukuki, doğru karar çıkacağına inanıyoruz” ifadelerini kullanmıştı.
Eşitlik ilkesi
Uluslararası yargı mekanizmalarında görev almış olan Avukat Tuğçe Duygu Köksal ise kararın gerekçesindeki “İlgili kanunda hakim ve savcılara getirilen üst arama muafiyetini kaldıran yasal bir düzenleme olmaması” ifadelerine işaret ederek, benzer bir yasal düzenlemenin Avukatlık Kanunu’nda da olmadığına işaret etti. Köksal “Bu karar bu şekilde verildiyse, eşitlik ilkesi gereğince, uygulama yargının üç ayağı için de aynı şekilde geçerli olmalıdır: Hakim, savcı ve avukat” ifadelerini kullandı.
Yargıçlar Sendikası Üyesi Nuh Hüseyin Köse de hakimlere bu hakkın kanunla tanındığını ancak kişileri aramalardan muaf tutan VIP uygulamasının çok geniş bir kitleye hak tanımasının sorun olduğunu belirterek, “Kural olarak görev gereği olmadıkça, uçağa binecek herkese güvenlik kuralları uygulanmalı” değerlendirmesinde bulundu.
‘Pilotlar da aranıyor’
Tartışmaya katılan bir diğer isim de, Kaptan Pilot Elif Güveyler oldu. Güveyler, kararı “Kim olursa olsun üst araması olmalı. Görev için uçağa geçerken bizim de üst aramamız yapılır, yapılmalı. Bu iş kimseye güvenmeyecek kadar ciddi olmalı. Ayrıca uluslararası uçuşları tehlikeye atacak bir durum var. Bazı ülkeler bu durumu riskli bulup uçuşları iptal edebilir! Bu işe Sivil Havacılık el atmalı. Kimse kusura bakmasın da kendi uçuşumda üstü aranmamış kim olursa olsun almak istemem” sözleriyle eleştirdi.
Elle aramada istisna yok
Sivil havacılıktaki iş ve işlemlerin belirlendiği yönetmelikte, elle aramanın gerektiği haller için bir istisna öngörülmüyor. Ayrıca, yönetmelikte Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ve Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC) tarafından belirlenen ilkelerin esas alınacağı kaydediliyor. Türkiye, çeşitli ülkelerle sivil havacılıkta yaptığı ikili anlaşmaların dışında, uluslararası platformlarla da iş birliği içinde.
